Thành viên:ToanPhan

CÁC LOẠI HÌNH BẢO HIỂM LIÊN QUAN ĐẾN AN SINH XÃ HỘI

Đọc xong bài này bạn sẽ hiểu rất nhiều câu chuyện của một nhánh tài chính trong 25 năm qua. Do nhu cầu của quý đọc giả, tôi mạo mụi viết những điều tôi biết do hành nghề tham mưu bảo hiểm trong 20 năm qua và xin được chia sẻ với ngôn ngữ bình dân. Trong bài này tôi chia sẻ nhanh, gọn và dễ hiểu những loại hình bảo hiểm có liên quan đến đảm bảo an sinh xã hội của một quốc gia. Tuy nhiên tôi chỉ đề cập những điểm chung, dễ đọc, dễ hiểu và không mang tính học thuật vì tôi là dân kinh doanh thị trường. Quý bạn muốn chi tiết, hãy hỏi thêm giáo sư Google. Các bạn khác cũng chia sẻ về học thuật nhiều rồi, cá nhân tôi chỉ có kinh nghiệm, chỉ học đại học không học cao hơn vì chỉ mê làm kinh doanh.

PHẦN 1: BẢO HIỂM XÃ HỘI

Mỗi quốc gia đều phải xây dựng cho mình một quỹ an sinh xã hội thông qua Bảo Hiểm Xã Hội cho người quốc dân đồng bào an tâm làm việc trong suốt quá trình sinh sống. Bảo hiểm xã hội: là dạng quỹ dành cho người lao động và doanh nghiệp cùng đóng góp để xây dựng quỹ hưu trí cho nhân viên. Điều kiện: đóng 30 năm, nam giới đạt 65, nữ giới đạt 60 tuổi, người lao động sẽ nhận tổng 75% lương bình quân trong 30 năm làm việc. Đóng ngắn năm hơn, người lao động nhận tỷ lệ ít hơn. Trong quá trình đóng nếu người lao động nghỉ do đau ốm, thai sản thì sao? Nếu đau ốm nằm viện, người lao động nộp giấy tờ chứng minh, quỹ đau ốm bệnh tật của bảo hiểm xã hội sẽ chi trả cho những ngày này. Nếu nghỉ thai sản, với nam giới được bao nhiêu ngày là do điều kiện sinh nở của vợ, họ sẽ có số ngày tương ứng nghỉ (vợ sinh con bằng phương pháp phẫu thuật bắt con, chồng nghỉ được 7 ngày đi làm). Phụ nữ sinh con hiện nay, nghỉ thai sản là 6 tháng, 6 tháng này là do quỹ bảo hiểm thai sản trả. Tuy nhiên cũng phải có quy định đóng bao lâu mới được điều này: đi làm trên 12 tháng có hợp đồng lao động và đóng bảo hiểm xã hội trên 6 tháng thì được hưởng chế độ nghỉ thai sản. (vài doanh nghiệp sợ nhân viên nghỉ mà không có lương nên có quy định làm việc bao lâu mới được sinh em bé là vì chuyện này. Còn quy định: làm 3 năm mới được lấy chồng là kém văn minh: ai bắt vợ mình không được đẻ, quý vị cậy thế bắt vợ người ta không được đẻ trong 3 năm đi làm đầu tiên?) Bảo hiểm y tế: bảo hiểm xã hội cũng quy định phải đóng bảo hiểm y tế cho nhân viên để nhân viên có đau ốm nằm viện, họ được đồng chi trả 80 / 20: người lao động trả 20%, quỹ bảo hiểm y tế trả 80% cho những dịch vụ thông thường. Sau khi đóng trên 3 năm mới kích hoạt chi trả những dịch vụ y tế chất lượng cao như phẫu thuật, đặt sten, điều trị ung thư... nhưng cũng chừng mực chứ không thể trả được nhiều vì để đảm bảo quỹ bảo hiểm y tế tồn tại mà phục vụ gần 100 triệu dân có trên 80 triệu dân tham gia... (Cái được nhất của bảo hiểm y tế là được mua trọn đời và khi nào tuổi đủ già - 80 tuổi, bảo hiểm y tế được cấp miễn phí: việc này có làm thì mới thông kê được dân số thọ bao nhiêu và có báo cáo với các tổ chức Việt Nam có tham gia và ký kết) Bảo hiểm thất nghiệp: bạn đi làm, mỗi năm đóng bảo hiểm thất nghiệp, khi nghỉ làm bạn được nhận tương ứng bao nhiêu tháng so với số năm đóng bảo hiểm thất nghiệp. Thương tật và tử tuất: Trong suốt quá trình đóng nếu người lao động không may thương tật và mất sức khoẻ lao động: họ sẽ được nhận những khoản trợ cấp hàng tháng tương ứng với phần trăm số năm họ đóng bảo hiểm xã hội.

Tử vong: nhận tiền tử tuất (3 tháng và cũng tương đương phần trăm với năm đóng). Nếu con dưới 18 tuổi, người con sẽ nhận trợ cấp tương đương phần trăm so với năm đóng bảo hiểm xã hội cho đến khi người con tròn 18 tuổi. Tuy nhiên cũng cần nên hiểu do số năm đóng trong suốt quá trình đi làm còn ngắn nên tỷ lệ phần trăm nhận chắc chắn không cao và tất nhiên khó có thể đảm bảo hết những nhu cầu tối thiểu cho cuộc sống hàng ngày của những người phụ thuộc còn sống (con trẻ hay phụ mẫu) Lưu ý:

Tiền tuất có thể nhận 1 lần hay nhận hàng tháng tuỳ theo thời gian đóng bảo hiểm xã hội & điều kiện thân nhân, nếu đã nhận lương hưu mà mất thì số tiền tuất tối đa 48 tháng tối thiểu 3 tháng lương hưu, ngoài ra được nhận tiền mai táng phí. Tiền tử tuất hiện nay bằng 10 tháng tối thiểu của lương hiện hành: 14,9 tr. Sau khi đóng đủ 30 năm và đạt 60 hay 65 tuổi, người lao động về hưu và nhận bình quân 75% lương của 30 đóng. Nếu người hưu trí mất sẽ nhận tiền tử tuất. Tôi thấy gia đình tôi vừa nhận được 3 tháng lương hưu sau khi ông cụ mất ngoài ra không còn gì? Nếu khi này còn có con dưới 18 tuổi, tất nhiên con sẽ nhận trợ cấp hàng tháng cho đến khi hết 18 tuổi.

Tất nhiên đó là chính sách quốc gia cho cả triệu người nên việc chi trả như ý là điều khó có thể thực hiện gởi các cơ quan chủ quản phải đảm bảo sự an toàn của quỹ mới đảm bảo được an sinh xã hội bền lâu. Tuy nhiên gần 100 triệu dân Việt Nam chỉ có khoản gần một chục triệu có bảo hiểm xã hội.

ĐIỂM MẠNH CỦA LOẠI HÌNH NÀY: Quyền lợi hưu trí được trả đến trọn đời và gia tăng khi đạt những độ tuổi nhất định. Quyền lợi bảo hiểm y tế nếu mua đến khi đóng xong hưu trí, được chi trả đến trọn đời. Quyền lợi bảo hiểm thất nghiệp kết thúc vào năm 60 hay 65 tuổi khi người tham gia đạt tuổi hưu trí. Quyền lợi thai sản: nghỉ 6 tháng vẫn có lương của bảo hiểm xã hội cấp, đàn ông có vợ sinh thì được nghỉ đến 7 ngày làm việc nếu sinh bằng phương pháp phẫu thuật bắt con.

ĐIỂM YẾU: Do quỹ là có hạn nhưng lo cho hàng triệu con người và nhu cầu là vô hạn nên số tiền nhận từ các loại hình này hữu hạn (ý là có quy định dựa trên những tính toán để đảm bảo cho quỹ bảo hiểm xã hội, y tế, ốm đau hay thai sản được tồn tại. Bố mẹ có tồn tại mới lo cho các con được. Bố mẹ phá sản, coi như con đói và thất học: tất nhiên quỹ bảo hiểm xã hội mà vỡ trận thì xã hội sẽ bạo loạn ngay và luôn. Nên bằng mọi cách các quốc gia không bao giờ để quỹ này bị phá sản). Để số lượng người không có bảo hiểm xã hội càng nhiều trong xã hội, an sinh xã hội rất dễ bị tổn thương vì vậy nhà nước mới cho phép hàng chục công ty là những đại gia trong ngành bảo hiểm nhân thọ thế giới vào kinh doanh tại Việt Nam (1 công ty nội địa và 16 công ty quốc tế khác bao gồm: Hoa Kỳ, Anh, Nhật, Canada...). Bảo hiểm nhân thọ là một hoạt động kinh doanh nên họ có thể tuỳ nghi ứng biến sao cho phù hợp với nhu cầu của khách hàng đa dạng khác nhau về độ tuổi. Ví dụ: trong tay nhà tham mưu chuyên nghiệp, họ có thể thiết kế một chương trình 5 năm tham gia thôi đã ngay quyền lợi hưu trí rồi. Trong phạm vi bài này tôi chia sẻ những điểm chung dễ hiểu, dễ đọc. Bạn muốn hiểu chi tiết, bạn cần vào các link sau để tìm thông tin quan tâm. Link: Bảo hiểm xã hội: https://baohiemxahoi.gov.vn/.../Pages/kinh-te-xa-hoi.aspx...

PHẦN HAI: CÔNG TRÁI Muốn hiểu rõ câu chuyện tiếp theo, tôi phải hầu chuyện các bạn câu chuyện công trái. Sau biến cố 1975, toàn dân đều nghèo như nhau và đến 1979, chúng ta lưỡng đầu thọ địch (Miền Nam phải chống Pol Pot ở Campuchia, ở biên giới phía bắc chúng ta đối địch với China, trong lòng thì phải tiểu trừ Fulro). Ở Campuchia chúng ta phải trụ lại 10 năm cho việc hỗ trợ chính quyền Cam xây dựng chính quyền mới. Ở biên giới phía bắc, sau khi bị ta đập cho te tua năm 1979, China biết quân yếu nên thường xuyên đưa quân ra để tập đánh đấm với ta nên cũng mất cả thập kỷ đấu súng ở biên giới. Sau này khi học quân sự ở đại học, thế hệ chúng tôi vào năm 1993, không còn được bắn đạn thật mà chỉ có tiết mục tháo lắp súng AK. Các sỹ quan học viện quân sự Đà Lạt chia sẻ, mỗi viên đạn AK giá 1 USD. Kể chuyện này để hiểu: 10 năm lưỡng đầu thọ địch đã làm cho chúng ta suy kiệt kinh tế, lạm phát phi mã. Nhà nước thiếu tiền nên phát hành công trái, nhân dân hưởng ứng nhưng khi nhận lại thì trả tất nhiên là đủ nhưng lạm phát phi mã lên đến hai con số, tiền nhận lại đủ như cam kết nhưng sau hàng chục năm cũng không còn giá trị gì và cũng từ đó, dân không còn tin vào công trái nữa. Những lần huy động công trái sau này dần dần không còn đạt được như kỳ vọng của chính phủ. Số tiền thu được không nhiều mà chi phí lại quá cao do phải chi cho quá nhiều cấp để huy động vốn. 1979 - 1989 là thời điểm ngăn sông, cấm chợ và kiểm soát bằng các trạm, cũng dễ hiểu vì chúng ta trong thời gian chiến tranh. Tiêu tốn cho chiến tranh nhiều nhưng giao thương lại không được nên nghèo vẫn hoàn nghèo. Nếu là bạn, bạn cũng làm thế thôi vì cả hai đầu kẻ thù đều có liên quan đến China. Trong lòng fulro hàng ngày quấy rối và cần chiêu an. 1989, chúng ta đã rút quân khỏi Campuchia và ký thoả thuận bình thường hoá quan hệ với China và giao thương bình thường trên toàn lãnh thổ Việt Nam sau vài năm bỏ ngăn sông cấm chợ. Kinh tế dần dần được cải thiện. Kinh tế phát triển, kiềm chế được lạm phát và đời sống người dân bớt khổ hơn. Chính phủ ban giao với nhiều quốc gia và tổ chức hơn và dần dần cũng được các nước phát triển tư vấn chính sách và cải cách hành chính và lúc này trái phiếu chính phủ thay thế cho công trái. Tất nhiên khi bán trái phiếu chính phủ cho các nước ngoài, buộc lòng chúng ta phải có cam kết và cũng qua đó học được nhiều điều về điều hành kinh tế. Trong bài trước tôi đã nói về 3 trụ cột dẫn vốn rồi.

Link: https://www.facebook.com/100000234681180/posts/4287467244604389/?d=n

PHẦN BA: BẢO HIỂM NHÂN THỌ KHỞI THUỶ Ở VIỆT NAM Bây giờ tôi tập trung nói về bảo hiểm nhân thọ. Ở thời điểm khi chúng ta cần tiền, rất nhiều tiền để phát triển kinh tế nhưng không huy động được bằng công trái như ý. Bảo hiểm nhân thọ ra đời và đến với Việt Nam cho chính phủ thấy rằng: các công ty bảo hiểm nhân thọ khi xin được giấy phép và có cam kết trong việc đầu tư vào trái phiếu chính phủ bởi đây vẫn là công cụ đảm bảo lãi ổn định trong thời gian dài. Việc huy động vốn qua các sản phẩm bảo hiểm, các công ty này chịu chi phí tất cả. Việc của chính phủ là họp mấy ông bảo hiểm này lại, ăn bữa cơm là có thể huy động được vài nghìn tỷ rồi. Sau này khi có sàn chứng khoán, chính phủ cũng bán trái phiếu chính phủ trên sàn giao dịch này nên chuyện tiêu hao vốn huy động ít hơn rất nhiều so với cách huy động bằng công trái trước đây. Chúng ta có một thập niên phát triển kinh tế từ 1990 đến 2000 nhưng chính phủ thấy gì?

1. Ngân hàng không làm nên được câu chuyện dẫn vốn cho nền kinh tế nước nhà như mong đợi. 2. Chính phủ cần tiền nhưng không còn huy động bằng công trái được nữa. 3. Và cũng không nên huy động trái phiếu chính phủ theo cách cũ nữa vì tốn nhiều nhưng huy động chẳng bao nhiêu? 4. Công ty tư nhân chưa nhiều, cổ phần hoá chưa có, luật còn lỏng lẻo, công ty nhà nước hoàn toàn vốn nhà nước nên không đưa lên sàn được. 5. Sàn chứng khoán chỉ là ý tưởng và còn rất sơ khai, không ai biết rành nhiều về thị trường này. 6. Thỉnh thoảng bị kiện ở nước ngoài: máy bay hay tàu của các công ty nhà nước bị thu giữ ở các cảng... Mọi người thúc dục cổ phần hoá... 7. Đất nước chưa thể đảm bảo an sinh xã hội cho người lao động... 8. Chính phủ rất cần tiền, tạo công ăn việc làm cho quốc dân...

Tóm lại nhiều vấn đề lắm mà làm gì đúng đủ đều được hoan nghênh và hỗ trợ. Bảo hiểm nhân thọ ra đời với những sản phẩm đầu tay của tổng công ty Bảo Việt năm 1996 nhưng sau 3 năm triển khai vẫn còn rất khiêm tốn. Chính phủ lúc này nhận thấy: 1. Người dân có tiền và cần huy động tiền của dân để tái đầu tư xây dựng đất nước. 2. Tạo công ăn việc làm cho hàng trăm ngàn lao động trong tương lai. 3. Quốc dân cần được bảo đảm bảo an sinh xã hội. 4. Thu được thêm thuế để phát triển đất nước. 5. Thực thi các cam kết với quốc gia và tổ chức đã ký thoả thuận. 6. Chúng ta thời điểm đó chuẩn bị đón ngài Bill Clinton và chuẩn bị cho quá trình đàm phán vào WTO. Thời điểm 1999 - 2000, chính phủ đồng ý cấp giấy phép cho các công ty mà qua đó tôi thấy tầm nhìn rất rõ ràng về hợp tác đa phương. 1. Bảo Việt năm 1996 cung cấp sản phẩm bảo hiểm nhân thọ đầu tiên. 2. Prudential - Anh Quốc 3. AIA - Hoa Kỳ bây giờ là Hongkong - China 4. Manulife - Chinfon (liên doanh của Canada - Đài Loan) bây giờ là Manulife - Canada 5. Bảo Minh - CMG (liên doanh Việt Nam - Úc Châu) bây giờ là Dai-ichi Life - Nhật Bản

Gần như chính phủ cho các đại diện mạnh của các cường quốc và châu lục vào kinh doanh cung cấp các dịch vụ bảo hiểm nhân thọ bởi đáp ứng nhiều điều tôi đã nên trên và cũng có những ý đồ tránh bị phụ thuộc hay lệ thuộc. Tôi cho rằng rất sáng tạo, thông minh và chất. Tôi rất khâm phục việc hội đồng tham mưu kinh thế đã tham mưu cho chính phủ rất thận trọng trong giai đoạn này. Hiểu cách họ là mới thấy toàn là những thành viên có tâm với chính phủ, đất nước và quốc dân đồng bào.

Cũng cần phải nói rằng ở thời điểm này Việt Nam chúng ta không có khung cở sở dữ liệu về tỷ lệ tử vong, tai nạn, bệnh hiểm nghèo, đau ốm nằm viện. Gần như các công ty mò mẫm trong việc tính toán và định phí nên đành sử dụng những dữ liệu của vài quốc gia có thời điểm tương đồng để làm chuẩn tính phí sau khi nâng rủi ro lên cao hơn bình thường. Chính vì vậy sản phẩm bảo hiểm kém hấp dẫn hơn bây giờ rất nhiều. Số tiền bảo hiểm không cao, quyền lợi không thể nhiều, đa dạng và phong phú bởi chúng tôi cũng cần giữ gìn an toàn tài chính và thanh khoản cho công ty để đảm bảo sự tồn tại, uy tín để phục vụ người dân Việt lâu dài. Nói đến đây, tôi cũng rất mong quý độc giả hiểu và cảm thông cho chúng tôi khi “liều” kinh doanh bảo hiểm nhân thọ với việc “mù” số liệu. Vì vậy sau 15 đến 20 năm, khách hàng nhận tiền về không thể như ý và do nghiệp vụ chúng tôi còn chưa tốt trên nền tảng mù số liệu nên chúng tôi bị tai tiếng. Tất nhiên, việc chạy theo doanh thu, chỉ tiêu: KPIs cũng phần nào làm ảnh hưởng đến chất lượng bán hàng chứ có mấy khi được tư vấn đúng nghĩa, chứ đừng nói là tham mưu cho khách hàng tham gia bảo hiểm.

PHẦN BỐN: BẢO HIỂM NHÂN THỌ ĐƯƠNG ĐẠI Chưa có bảo hiểm làm kênh dẫn vốn thì chứng khoán cũng khó ra đời bởi chúng ta còn non trẻ với ngành ngân hàng chưa tròn nhiệm vụ. Bảo hiểm vẫn là kênh an toàn để dẫn vốn để vừa tạo nên công ăn việc là cho hàng trăm ngàn lao động và đảm bảo an sinh xã hội. Và cũng cho chạy để có thời gian tập trung xây dựng nền chứng khoán nước nhà. Sau 25 năm có mặt, hiện nay bảo hiểm nhân thọ đã đóng góp trên 250.000 tỷ đồng cho nền kinh tế hàng năm và năm sau cao hơn năm trước. (Khoảng 10 tỷ dollar Hoa Kỳ được đưa vào nền kinh tế hàng năm thông qua kênh dẫn vốn bảo hiểm nhân thọ: khoảng 2.5% GDP) Hiện nay sau thời gian 25 năm, chúng tôi dần dần có số liệu đầy đủ hơn và có người đã dùng những số liệu này bảo vệ thành công các đề án tiến sỹ ở nước ngoài. Chúng tôi đã cho ra đời ngoài sản phẩm truyền thống, đến vi mô, sản phẩm liên kết đơn chung (UL: Universal Life) và cả sản phẩm liên kết đầu tư hay liên kết đơn vị (IL: Investment Link) để cạnh tranh với cả ngân hàng và chứng khoán nhưng lại an toàn hơn cả hai kênh này về đầu tư. Việc này từ từ tôi sẽ chia sẻ sau. Bảo hiểm nhân thọ đương đại giúp: 1. Bảo vệ thu nhập đang có (bạn làm ra 10 triệu / tháng. Mất sức khoẻ không làm ra, bảo hiểm nhân thọ sẽ trả cho bạn 10 triệu / tháng trọn đời. 2. Bảo vệ tài sản đang có (rủi ro xảy ra (tai nạn, bệnh hiểm nghèo, nằm viện) thay vì bán tài sản để trang trải, bảo hiểm trả hết và như ý) 3. Chăm sóc sức khoẻ như ý và cao cấp (Bạn khoẻ, làm ra tiền và có tích luỹ, bạn nên dùng tiền để chăm sóc sức khoẻ và làm ra nhiều tiền hơn. Ý là bảo hiểm trả chi phí điều trị: nội trú, ngoại trú, bảo lãnh viện phí và cả bồi hoàn thu nhập một phần hay tất cả khi nằm nội trú bệnh viện) 4. Tất nhiên bảo hiểm cũng giúp bạn tích luỹ từ từ và có kỷ luật để hoàn thành quỹ giáo dục cho con hay hưu trí cho bản thân. Hiện nay với những sản phẩm trọn đời, chúng tôi đều làm được tất cả những việc này. Các sản phẩm đầu tư hiện này mang lại lợi nhuận 10 đến 12% / năm nhưng vậy cũng không thua mấy sự kỳ vọng khi bạn mở doanh nghiệp làm ăn kinh doanh. Nói như vậy bảo hiểm nhân thọ hay quá và có thể thay thế những hình thức bảo hiểm khác? Thưa rằng! Không phải thế mà nó bổ khuyết cho nhau mà thôi và bản thân cũng có điểm mạnh và yếu của nó.

ĐIỂM MẠNH: Bảo vệ thu nhập hiện tại như ý cho bản thân cho đến vĩnh viễn. Hỗ trợ thu nhập do mất đi sức khoẻ từng phần do tai nạn hay bệnh hiểm nghèo từ (ảnh hưởng từ 3% đến 80 hay 100%) Chăm sóc sức khoẻ (tai nạn đến 75 tuổi, nằm viện đến 75 tuổi, bệnh hiểm nghèo và hỗ trợ viện phí đến 70 tuổi) Nếu làm được 3 điều trên hàng năm thì sau một thời gian sẽ có quỹ giáo dục và hưu trí (có thể thiết kế ngắn là 5 năm và dài là 99 năm)

ĐIỂM YẾU: Bảo hiểm về y tế là chăm sóc sức khoẻ đến 65 tuổi, bệnh hiểm nghèo đến năm 70 hay 75 và hỗ trợ viện phí đến 75 tuổi nhưng bảo hiểm y tế bảo hiểm đến trọn đời và không giới hạn số tiền bảo hiểm nhưng giới hạn về tiêu chuẩn hỗ trợ. Không có bảo hiểm thai sản hay thất nghiệp? Hiện nay đã có thai sản và nếu bạn mua từ sớm giống bảo hiểm nhân thọ, bạn có thể dùng việc rút tiền để có những khoản tài chính khi bạn thai sản hay thất nghiệp đều được. Quan trọng vẫn là bạn đóng bao nhiêu và bao lâu mà thôi. Vài công ty có phần hỗ trợ thai sản nhưng họ tính vào số tiền bảo hiểm và coi như một dạng bệnh. Ví dụ: Trả 30tr / lần sinh nở. Số tiền bảo hiểm là 250 triệu thì sau lần trả 30 triệu này giảm xuống 220 triệu

KẾT LUẬN Bảo hiểm nhân thọ là cái đệm đảm bảo thu nhập trọn đời thì người có tham gia bảo hiểm xã hội sẽ an tâm hơn rất nhiều. Bảo hiểm nhân thọ là dựa vào nhu cầu cá nhân về tiền bạc và thời gian nên có thể nói các kế hoạch tài chính như sau: “Muốn hoàn thành kế hoạch mà bạn không có thời gian, bạn có tiền, bạn vẫn làm được. Khi bạn có thời gian, bạn không cần có nhiều tiền, bạn vẫn làm được”

Trân trọng cám ơn quý dộc giả.

Công dân Phan Lê Thanh Toàn Nhà cố vấn và tham mưu bảo hiểm - đầu tư - tài chính